Wydanie specjalne kolekcji: Koronawirus (COVID-19): kontrola zakażeń i środki zapobiegawcze

Pierwszy raz publikacje w dniu 4 marca 2020 r. i aktualizowane na bieżąco; ostatnia aktualizacja w dniu 2 września 2020 r. (zmiany wyszczególnione poniżej); wszystkie przeglądy w niniejszej kolekcji specjalnej są dostępne nieodpłatnie

To Wydanie Specjalne jest jedną z serii kolekcji dotyczących COVID-19. Opublikowane oryginalnie w języku angielskim i jest również dostępne w języku chińskim, czeskim, niemieckim, perskim, francuskim, japońskim, malajskim, polskim, portugalskim, rosyjskim i hiszpańskim.

To Wydanie Specjalne powstało w odpowiedzi na pandemię COVID-19 i jest regularnie aktualizowane. Ma na celu zapewnienie natychmiastowego dostępu do przeglądów systematycznych najbardziej istotnych w zapobieganiu zakażeniom. Obejmuje przeglądy, które są związane z tymczasowymi wytycznymi WHO, jak również inne potencjalnie istotne przeglądy trzech sieci Cochrane: Cochrane Public Health and Health Systems; Cochrane Musculoskeletal, Oral, Skin and Sensory; oraz Cochrane Acute and Emergency Care, a także opierające się na wiedzy grup Cochrane w dotkniętych epidemią regionach. Wiele przeglądów z Wydania Specjalnego związanych jest z Odpowiedziami Klinicznymi Cochrane(Cochrane Clinical Answers; CCAs), których linki podano poniżej.

Różna etiologia drobnoustrojów i drogi ich przenoszenia w porównaniu z tym, co obecnie wiadomo na temat COVID-19, mogą ograniczać możliwość zastosowania danych naukowych podsumowanych w tych przeglądach. Proszę zwrócić uwagę, że przeglądy zawarte w niniejszym Wydaniu Specjalnym stanowią podsumowanie danych naukowych, a ich uwzględnienie nie oznacza, że interwencje poddane przeglądowi okazały się skuteczną metodą zapobiegawczą.

Aktualizacja 2 września 2020: dodano nowy szybki przegląd Cochrane „Szybkie testy antygenowe i molekularne wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem w diagnostyce zakażenia SARS-CoV-02”

 

Skuteczność samej kwarantanny lub w połączeniu z innymi działaniami w zakresie zdrowia publicznego w celu kontroli COVID-19: szybki przegląd systematyczny

Koronawirus (COVID-19) to nowy wirus, który szybko rozprzestrzenił się na całym świecie. COVID-19 łatwo rozprzestrzenia się między ludźmi, którzy są w bliskim kontakcie, lub poprzez kaszel i kichanie. Większość zakażonych osób cierpi na łagodne, podobne do grypy objawy, jednak część z nich dotyka poważna choroba lub nawet zgon. W niniejszym szybkim przeglądzie oceniono kwarantannę (samą lub w połączeniu z innymi środkami) osób, które miały kontakt z potwierdzonymi przypadkami COVID-19, które powróciły z krajów, w których stwierdzono ognisko choroby, lub które mieszkają w regionach o dużej transmisji wirusa. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Jakie są efekty kwarantanny osób, które miały kontakt z potwierdzonymi przypadkami COVID-19?,Jakie są efekty kwarantanny w połączeniu z innymi środkami kontroli rozprzestrzeniania się COVID-19? oraz Jakie są efekty kwarantanny osób,które powróciły z kraju w którym stwierdzono ognisko COVID-19?

Szybkie, przyłóżkowe testy antygenowe i molekularne w diagnostyce zakażenia SARS-CoV-2

Ciężki ostry zespół oddechowy - koronawirus 2 (SARS-CoV-2) i wynikająca z niego pandemia COVID-19 stanowią istotne wyzwanie diagnostyczne. Dostępnych jest kilka strategii diagnostycznych umożliwiających potwierdzenie lub wykluczenie obecnego zakażenia, identyfikację osób wymagających zwiększonej opieki lub badanie pod kątem przebytego zakażenia i odpowiedzi immunologicznej. Testy przyłóżkowe antygenowe i molekularne mające na celu wykrycie obecnego zakażenia SARS-CoV-2 mogą umożliwić wcześniejsze wykrycie i wyizolowanie potwierdzonych przypadków w porównaniu z metodami laboratoryjnymi, co ma na celu ograniczenie przenoszenia zakażenia przez gospodarstwa domowe i społeczności. Niniejszy przegląd ocenia dokładność diagnostyczną przyłóżkowych testów antygenowych i molekularnych w celu ustalenia, czy osoba przebywająca w środowisku lub w podstawowej lub specjalistycznej opiece zdrowotnej jest obecnie zakażona SARS-CoV-2.

Cyfrowe technologie pozwalające na śledzenie kontaktów w czasie epidemii: szybki przegląd

Ograniczenie transmisji SARS-CoV-2 jest światowym priorytetem. Śledzenie kontaktów identyfikuje osoby, które miały ostatnio kontakt z osobą zakażoną, w celu ich odizolowania i ograniczenia dalszego przenoszenia zakażenia. Technologia cyfrowa mogłaby zostać wdrożona w celu usprawnienia manualnego śledzenia kontaktów, przy czym narzędzia cyfrowe zostałyby pogrupowane w trzech obszarach: 1) odpowiedź na ognisko zakażenia; 2) śledzenie kontaktów; oraz 3) śledzenie objawów. Niniejszy szybki przegląd ocenia korzyści, szkody i akceptowalność indywidualnych rozwiązań cyfrowego ustalania kontaktów w celu identyfikacji kontaktów w przypadku stwierdzenia u danej osoby pozytywnego wyniku testu na chorobę zakaźną.

Objawy podmiotowe i przedmiotowe pozwalające stwierdzić, czy u pacjenta przebywającego w placówce podstawowej opieki zdrowotnej lub ambulatoryjnej opiece specjalistycznej występuje choroba COVID-19

Niektóre osoby z zakażeniem SARS-CoV-2 pozostają bezobjawowe, podczas gdy u innych zakażenie może powodować łagodne lub umiarkowane zapalenie płuc COVID-19 i COVID-19, co prowadzi do tego, że niektórzy pacjenci wymagają intensywnej opieki medycznej, a w niektórych przypadkach prowadzi do śmierci, zwłaszcza u osób starszych. Objawy takie jak gorączka lub kaszel, oraz objawy takie jak saturacja lub objawy stwierdzone podczas osłuchania płuc, są pierwszymi i najłatwiej dostępnymi informacjami diagnostycznymi. Takie informacje mogą być wykorzystane albo do wykluczenia choroby COVID-19, albo do selekcji pacjentów do dalszych badań diagnostycznych. Niniejszy przegląd ocenia dokładność diagnostyczną objawów podmiotowych i przedmiotowych w celu ustalenia, czy osoba przebywająca w podstawowej opiece zdrowotnej lub ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, np. na oddziale ratunkowym lub w dedykowanej klinice COVID-19, ma chorobę COVID-19 lub zapalenie płuc COVID-19. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Jaka jest dokładność określonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i związanych z COVID-19 objawów w diagnostyce COVID-19?

Testy na obecność przeciwciał do identyfikacji obecnego i przebytego zakażenia SARS-CoV-2

Ciężki ostry zespół oddechowy - koronawirus 2 (SARS-CoV-2) i wynikająca z niego pandemia COVID-19 stanowią istotne wyzwanie diagnostyczne. Dostępnych jest kilka strategii diagnostycznych umożliwiających identyfikację obecnego zakażenia, wykluczenie zakażenia, identyfikację osób wymagających zwiększonej opieki lub badanie pod kątem przebytego zakażenia i odpowiedzi immunologicznej. Testy serologiczne wykrywające obecność przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 mają na celu identyfikację przebytego zakażenia SARS-CoV-2 i mogą pomóc w potwierdzeniu występowania zakażenia. Niniejszy przegląd ocenia dokładność diagnostyczną testów na obecność przeciwciał w celu ustalenia, czy osoba przebywająca na terenie Wspólnoty lub w podstawowej lub specjalistycznej opiece zdrowotnej jest zakażona SARS-CoV-2, czy też wcześniej przebyła zakażenie SARS-CoV-2, a także ocenia dokładność testów na obecność przeciwciał do stosowania w badaniach seroprewalencji.

Fizyczne interwencje mające na celu przerwanie lub ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusów układu oddechowego

Globalne zagrożenie stanowią epidemie wywołane przez wirusy lub pandemie ostrych infekcji układu oddechowego, takich jak grypa lub zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej. Leki przeciwwirusowe i szczepienia mogą być niewystarczające, żeby zapobiec ich rozprzestrzenianiu się. W niniejszym przeglądzie oceniono skuteczność fizycznych interwencji mających na celu przerwanie lub ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusowych zakażeń układu oddechowego. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Czy fizyczne interwencje mające na celu przerwanie lub ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusowych zakażeń układu oddechowego działają?

Interwencje mające na celu poprawę przestrzegania higieny rąk w opiece nad pacjentem

Zakażenia związane z opieką zdrowotną są główną przyczyną zachorowalności i umieralności. Higiena rąk jest uważana za skuteczną metodę zapobiegawczą. Niniejszy przegląd ocenia krótko- i długoterminowy sukces strategii mających na celu poprawę przestrzegania zaleceń dotyczących higieny rąk oraz ustalenie, czy zwiększenie przestrzegania higieny rąk może zmniejszyć odsetek zakażeń w opiece zdrowotnej. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Jakie są skutki kampanii multimodalnych mających na celu poprawę higieny rąk u pracowników ochrony zdrowia?oraz jaki jest wpływ przekazywania informacji zwrotnych dotyczących wyników, edukacji oraz wskazówek zapachowych/wizualnych dotyczących higieny rąk u pracowników ochrony zdrowia?

Czyszczenie rąk popiołem w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji wirusowych i bakteryjnych: szybki przegląd systematyczny

Mycie rąk jest ważne w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się i przenoszenia chorób zakaźnych. Popiół, będący stałymi pozostałościami po piecach kuchennych i pożarach, jest materiałem używanym do czyszczenia rąk w miejscach, gdzie mydło nie jest powszechnie dostępne. Niniejszy przegląd ocenia korzyści i szkody związane z czyszczeniem rąk popiołem w porównaniu z czyszczeniem rąk przy użyciu mydła lub innych środków w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się infekcji wirusowych i bakteryjnych. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Czy czyszczenie rąk popiołem ogranicza rozprzestrzenianie się zakażeń wirusowych i bakteryjnych?

Poprawa przestrzegania standardowych środków ostrożności w zakresie kontroli zakażeń związanych z opieką zdrowotną

„Standardowe środki ostrożności" odnoszą się do systemu działań, takiego jak stosowanie środków ochrony osobistej lub przestrzeganie zasad bezpiecznego postępowania z igłami, które pracownicy opieki zdrowotnej podejmują w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się drobnoustrojów w placówkach opieki zdrowotnej, takich jak szpitale i domy opieki. W niniejszym przeglądzie oceniono skuteczność interwencji skierowanych do pracowników opieki zdrowotnej w celu poprawy przestrzegania standardowych środków ostrożności w opiece nad pacjentem.

Środki ochrony indywidualnej służące zapobieganiu chorobom wysoce zakaźnym wynikającym z narażenia pracowników ochrony zdrowia na kontakt z zakażonymi płynami ustrojowymi

W przypadku epidemii wysoce zakaźnych chorób, takich jak wirus ebola lub ciężki ostry zespół oddechowy (SARS), pracownicy ochrony zdrowia są znacznie bardziej narażeni na ryzyko zakażenia niż ogół społeczeństwa, ze względu na kontakt z zakażonymi płynami ustrojowymi pacjentów. Stosowanie środków ostrożności rozumianych jako środki ochrony osobistej (ang. personal protective equipment; PPE) może zmniejszyć to ryzyko. W niniejszym przeglądzie oceniono, jaki rodzaj pełnego sprzętu ochrony osobistej oraz jaka metoda zakładania lub zdejmowania sprzętu ochrony osobistej wiąże się z najmniejszym ryzykiem samokontaminacji lub zakażenia pracowników opieki zdrowotnej, a także jakie są metody szkolenia w celu zwiększenia zgodności postępowania z protokołami dotyczącymi używania sprzętu ochrony osobistej. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Jaki rodzaj środków ochrony osobistej (PPE) i jakie działania mające na celu zwiększenie wykorzystania PPE przez pracowników ochrony zdrowia pomaga ograniczyć rozprzestrzenianie się wysoce zakaźnych chorób?

Bariery i środki ułatwiające przestrzeganie przez pracowników ochrony zdrowia wytycznych dotyczących zapobiegania i kontroli zakażeń (ang. infection prevention and control; IPC) w odniesieniu do chorób zakaźnych układu oddechowego: szybka synteza danych jakościowych

Kiedy nowe choroby zakaźne układu oddechowego stają się powszechne, np. podczas pandemii COVID-19, przestrzeganie przez pracowników ochrony zdrowia wytycznych dotyczących zapobiegania i kontroli zakażeń (IPC) staje się jeszcze ważniejsze. Strategie zawarte w tych wytycznych obejmują stosowanie środków ochrony osobistej, takich jak maski, osłony na twarz, rękawice i fartuchy, izolowanie pacjentów z infekcjami dróg oddechowych od innych pacjentów oraz bardziej rygorystyczne procedury higieny. Stosowanie tych strategii w praktyce może być trudne i czasochłonne. Niniejszy szybki jakościowy przegląd systematyczny ma na celu identyfikację barier i środków ułatwiających przestrzeganie przez pracowników ochrony zdrowia wytycznych w odniesieniu do chorób zakaźnych układu oddechowego Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: jakie są organizacyjne, środowiskowe oraz indywidualne bariery i środki ułatwiające przestrzeganie przez pracowników ochrony zdrowia wytycznych dotyczących zapobiegania i kontroli zakażeń (ang. infection prevention and control, IPC) w odniesieniu do chorób zakaźnych układu oddechowego?

Stosowanie rękawiczek, fartuchów i masek w celu zmniejszenia ryzyka przenoszenia gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA) w warunkach szpitalnych

Gronkowiec złocisty oporny na metycylinę (ang. meticillin-resistant Staphylococcus aureus; MRSA) jest patogenem powszechnie występującym w szpitalu, który zwiększa zachorowalność, umieralność i koszty opieki zdrowotnej. Kontrola tego patogenu jest nadal nierozwiązanym problemem w wielu szpitalach na całym świecie. W tym przeglądzie oceniono skuteczność noszenia rękawiczek, fartuchów lub masek, w sytuacji kontaktu z pacjentem hospitalizowanym skolonizowanym lub zakażonym MRSA, lub z bezpośrednim otoczeniem pacjenta. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Czy stosowanie rękawic, fartuchów i masek zmniejsza ryzyko przenoszenia MRSA w warunkach szpitalnych?

Fartuchy dla opiekunów i osób odwiedzających noworodki na oddziałach noworodkowych w celu zapobiegania zachorowalności i umieralności noworodków

Fartuchy są szeroko stosowane na oddziałach dla noworodków i na oddziałach intensywnej opieki neonatologicznej. Uważa się, że założenie fartucha może pomóc w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się zakażeń szpitalnych i służy personelowi oraz odwiedzającym jako przypomnienie o myciu rąk przed kontaktem z niemowlęciem. W niniejszym przeglądzie oceniono wpływ noszenia fartuchów przez personel i odwiedzających na częstość występowania zakażeń i zgonów u noworodków przebywających na oddziałach noworodkowych.

Interwencje behawioralne mające na celu promowanie korzystania przez pracowników ze środków ochrony dróg oddechowych

Zagrożenia dla układu oddechowego są powszechne w miejscu pracy. W zależności od zagrożenia i narażenia, konsekwencje zdrowotne mogą obejmować: od łagodnych chorób do zagrażających życiu wywołanych przez czynniki zakaźne, skutki ostre - od podrażnienia dróg oddechowych do przewlekłych chorób płuc, a nawet nowotwory wywołane przez narażenie na substancje chemiczne lub toksyny. Stosowanie środków ochrony dróg oddechowych (ang. respiratory protective equipment; RPE) to ważne działanie zapobiegawcze w wielu miejscach pracy. RPE zapewniają ochronę tylko wtedy, gdy są prawidłowo zakładane, bezpiecznie ściągane i regularnie wymieniane lub właściwie utrzymywane. Skuteczność interwencji behawioralnych skierowanych do pracodawców lub organizacji albo skierowanych indywidualnie do pracowników w celu promowania stosowania RPE przez pracowników pozostaje ważnym pytaniem na które nie udzielono jeszcze odpowiedzi. W niniejszym przeglądzie oceniono wpływ stosowania interwencji behawioralnych skierowanych do organizacji lub indywidualnie do pracowników na zaobserwowane lub zgłoszone przez pracowników stosowanie RPE, w porównaniu z niestosowaniem żadnych interwencji lub stosowaniem interwencji alternatywnej.

Kąpiele z zastosowaniem chlorheksydyny u osób w stanie krytycznym w celu zapobiegania zakażeniom wewnątrzszpitalnym

Zakażenie szpitalne jest częstym zjawiskiem niepożądanym w opiece nad pacjentem; może prowadzić do wydłużenia pobytu na oddziale intensywnej terapii, dodatkowych powikłań, trwałej niepełnosprawności lub zgonu. Częstość występowania zakażeń jest szczególnie wysoka na oddziale intensywnej terapii, gdzie osoby w stanie krytycznym mają obniżoną odporność i podlegają zwiększonemu inwazyjnemu monitorowaniu. Chlorheksydyna jest tanim produktem, szeroko stosowanym jako środek dezynfekujący i antyseptyczny, który może być stosowany do kąpieli osób w stanie krytycznym w celu zabicia bakterii i ograniczenia rozprzestrzeniania się zakażeń szpitalnych. W niniejszym przeglądzie oceniono wpływ kąpieli z użyciem chlorheksydyny na liczbę zakażeń szpitalnych u osób w stanie krytycznym. Powiązana Odpowiedź Kliniczna Cochrane: Jaki jest wpływ kąpieli z chlorheksydyną na zapobieganie zakażeniom szpitalnym u osób przyjmowanych na oddziały intensywnej terapii (OIT)?

Strategie kontroli zakażeń mające na celu zapobieganie przenoszeniu gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA) w domach opieki dla osób starszych

Domy opieki dla osób starszych stanowią środowisko sprzyjające nabywaniu i rozprzestrzenianiu się gronkowca złocistego opornego na metycylinę (MRSA), co zwiększa ryzyko kolonizacji i zakażeń u jego mieszkańców. Uznaje się, że strategie zapobiegania i kontroli zakażeń są ważne w zapobieganiu i kontroli przenoszenia MRSA. Niniejszy przegląd ma na celu ocenę wpływu stosowania strategii profilaktyki i kontroli zakażeń na zapobieganie przenoszeniu MRSA w domach opieki dla osób starszych.

 

Podziękowania

To Wydanie Specjalne zostało opracowane przez Lisę Bero (Starszego Redaktora Naczelnego Działu Zdrowia Publicznego i Systemów Opieki Zdrowotnej), współpracującą z Toby'm Lassersonem (Zastępcą Redaktora Naczelnego), Newtonem Opiyo (Redaktorem Stowarzyszonym), Robin Featherstone (Specjalistą ds. informacji) i Monazem Mehta (Redaktor Naczelny) w Dziale Cochrane Editorial Methods. Współpracownicy z Public Health and Health Systems Network, Cochrane China Network, Cochrane Wounds oraz Cochrane Acute Respiratory Infections Groups również dostarczyli informacji na temat wybranych rekomendacji w tym Wydaniu Specjalnym.

Tłumaczenie

Niniejsze Wydanie Specjalne zostało przetłumaczone na język polski przez Cochrane Polska w dniu 15 kwietnia 2020 r. Angielska wersja Wydania Specjalnego jest dostępna w Bibliotece Cochrane: Koronawirus (COVID-19): kontrola zakażeń i środki zapobiegawcze.

Zdjęcie

Mike Kemp/Getty Images

Kontakt

Dział Redakcyjny i Metodyczny Cochrane (emd@cochrane.org)