سردبیر کاکرین (Cochrane)، کارلا سورس-ویزر (Karla Soares-Weiser)، در سرمقاله خود پیرامون ۳۰ سالگی کاکرین، متذکر شد که «در حالی که در این مقطع حساس برای بشریت، همراه با هم به ارائه شواهد مورد نیاز جهان ادامه می‌دهیم، شکل و خروجی سازمان ما هم‌چنان با نیازهای زمانه سازگار است.»(۱) کاکرین برای همگام شدن با تقاضای جهانی شواهد سلامت، در طول تاریخ ۳۰ ساله خود، تغییرات را پذیرفته است. این امر ابتدا از طریق توسعه روش‌شناسی (methodology) و پس از آن از راه تغییرات تکنولوژیکی، از جمله اتوماسیون و هوش مصنوعی، به دست آمد. تکامل روش‌ها و فرآیند، کاکرین را قادر ساخته‌اند تا از طریق ترکیب شواهد، بر تصمیم‌گیری آگاهانه در طول مراقبت‌های سلامت و اجتماعی ثابت‌قدم بماند.

نقش مکمل روی در پیشگیری از مورتالیتی، موربیدیتی، و نارسایی رشد در کودکان سنین ۶ ماه تا ۱۲ سال

کمبود روی (zinc) در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط شایع بوده، و به عنوان یک عامل خطر مهم برای موربیدیتی، مورتالیتی و نارسایی رشد خطی در نظر گرفته می‌شود. این مرور نشان داد که مکمل روی در کودکان ۶ ماهه تا ۱۲ ساله تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در مورتالیتی به هر علتی (all‐cause mortality) ایجاد کرده ولی احتمالاً بر مرگ ناشی از عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی و مالاریا تأثیر دارد. روی ممکن است از بیماری ناشی از اسهال جلوگیری کند، اما ممکن است پس از مصرف مکمل منجر به استفراغ شود. از سوی دیگر، ممکن است منجر به افزایش اندکی در افزایش طول قد شود. مطالعه مروری و پاسخ بالینی کاکرین مرتبط با آن را بخوانید.

تجارب حاصل از انتقال‌های مشروط و غیر مشروط پول نقد در جهت بهبود پیامدهای سلامت و استفاده از خدمات سلامت: سنتز شواهد کیفی

به خوبی مشخص شده که فقر با بیماری سلامت (ill health) همراه است و اینکه بیماری سلامت به‌نوبه‌خود می‌تواند منجر به هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی شود که فقر را تداوم می‌بخشد. حفاظت اجتماعی، که شامل سیاست‌ها و برنامه‌هایی برای پیشگیری و کاهش فقر در مواقع بیماری سلامت است، می‌تواند یکی از راه‌های شکستن این چرخه معیوب باشد. افراد از انتقال پول نقد قدردانی کرده و آن را برای رفع نیازهای اولیه خود ضروری می‌دانند. با این حال، انتقال پول نقد می‌تواند روابط افراد را به صورت مثبت و منفی تحت تاثیر قرار دهد. همه افراد مایل به دریافت پول نقد نیستند و برخی از دریافت‌کنندگان بر این باور هستند که پول نقد به تنهایی برای تغییر رفتار سلامت آنها کافی نیست. مطالعه مروری را بخوانید.

نقش داروهای ضد افسردگی در مدیریت درد در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن: یک متاآنالیز شبکه

درد مزمن در بزرگسالان شایع است، و اغلب بر توانایی جسمانی، بهزیستی (well-being)، و کیفیت زندگی آنها تاثیر مضری بر جای می‌گذارد. این مرور داروهای ضد افسردگی مختلف را با هم مقایسه می‌کند تا ببیند چقدر در درمان درد مزمن مؤثر هستند. این مرور نشان داد که شواهد معقولی برای اثربخشی یک داروی ضد افسردگی، دولوکستین، زمانی که با دوز ۶۰ میلی‌گرم تجویز می‌شود، وجود دارد و استفاده از دوز بالاتر هیچ فایده‌ای ندارد. مطالعه مروری، داستان خبری، و پاسخ بالینی کاکرین مرتبط با آن را بخوانید.

نقش عوامل موضعی دفع‌ کننده حشرات در پیشگیری از ابتلا به مالاریا

مالاریا بیماری است که از طریق نیش پشه منتقل می‌شود. این بیماری به طور مرتب مردم مناطق گرمسیری آمریکای مرکزی و جنوبی، آسیای جنوبی و جنوب شرقی و به ویژه آفریقا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از چیزهایی که از نیش پشه جلوگیری می‌کنند، مانند تورهایی که آغشته به حشره‌کش‌ها می‌شوند، می توانند افراد را از ابتلا به آن محافظت کنند. با این وجود، بیشتر این رویکردها پشه‌هایی را هدف قرار می‌دهند که داخل فضای سربسته حضور داشته و از انسان تغذیه می‌کنند. روش‌های مذکور در برابر گونه‌هایی که می‌توانند خارج از فضای سربسته تغذیه کنند، مؤثر نیستند، بنابراین بیماری را واقعا از بین نمی‌برند. عوامل موضعی دفع‌ کننده حشرات موادی هستند که برای پیشگیری از نیش پشه روی پوست استعمال می‌شوند. این مرور شواهدی را به‌دست آورد که نشان می‌دهد دفع‌کننده‌های موضعی حشرات ممکن است بروز و شیوع مالاریا را در مکان‌هایی که ابزارهای دیگری برای جلوگیری از نیش پشه در دسترس نیست، کاهش دهند، اگرچه دفع‌کننده‌های موضعی حشرات ممکن است در شرایطی که این ابزار قبلا به‌طور گسترده‌ای استفاده شده‌اند، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را بر جای بگذارند. مطالعه مروری را بخوانید.

بررسی عوامل مؤثر بر ورود به کارآزمایی‌های واکسن در زمینه یک بیماری پاندمی یا اپیدمی: سنتز شواهد کیفی

ورود افراد به کارآزمایی‌های واکسن چالش‌برانگیز است زیرا شامل داوطلبان سالمی می‌شود که ممکن است در مورد خطرات و مزایای بالقوه مرتبط با واکسن‌هایی که به سرعت توسعه یافته‌اند، نگرانی‌هایی داشته باشند. این مرور مطالعاتی را خلاصه می‌کند که به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که چه عواملی بر تصمیم فرد برای مشارکت در کارآزمایی واکسن در زمینه یک بیماری پاندمی یا اپیدمیک تاثیر می‌گذارند. این مطالعه نشان داد که عوامل زیادی بر تصمیم فرد برای مشارکت در کارآزمایی واکسن در طول یک بیماری پاندمی یا اپیدمی تاثیر می‌گذارند. افراد تحت تاثیر روش انجام کارآزمایی و نحوه انتقال اطلاعات کارآزمایی قرار می‌گیرند. هم‌چنین تحت تاثیر خطرات احتمالی و عوارض جانبی هستند. دوستان و خانواده نیز ممکن است بر تصمیم آنها تاثیرگذار باشند. ترس از انگ و بی‌اعتمادی به دولت‌ها ممکن است از مشارکت افراد در کارآزمایی واکسن پیشگیری کنند. افراد اغلب شانس کمک به دیگران و پیشگیری از گسترش بیماری را دلیلی برای شرکت در کارآزمایی واکسن می‌دانند. مطالعه مروری را بخوانید.

متا‐اتنوگرافی برای بررسی چگونگی تجربه و درک کودکان و افراد جوان مبتلا به درد مزمن غیرسرطانی و خانواده‌های آنها از شرایط، خدمات ارائه شده برای تسکین درد، و درمان‌ها

درد مزمن غیرسرطانی در دوران کودکی گسترده بوده، و ۲۰ تا ۳۵ درصد از کودکان و افراد جوان را در سراسر جهان درگیر می‌کند. این درد تاثیرات منفی قابل‌توجهی بر زندگی و کیفیت زندگی تعداد زیادی از کودکان داشته، و منجر به افزایش استفاده از خدمات مراقبت سلامت و دارو می‌شود. در بسیاری از کشورها، خدمات اندکی برای مدیریت درد مزمن غیر سرطانی در کودکان ارائه شده، و بسیاری از خدمات ناکافی هستند. این مرور، شواهدی را از ۴۳ مطالعه ترکیب کرد تا درک کند که چگونه کودکان مبتلا به درد مزمن غیرسرطانی و خانواده‌هایشان درد را تجربه می‌کنند، دیدگاه‌های آن‌ها در مورد خدمات و درمان‌های درد مزمن، و اینکه کدام پیامدها برای آنها مهم است. نویسندگان دریافتند که مدیریت ضعیف درد مزمن غیرسرطانی بر زندگی و روابط خانوادگی تأثیر می گذارد. همچنین بر تحصیل و آینده شغلی کودکان و همچنین اشتغال والدین تأثیر گذاشت. با این حال، خانواده‌ها برای دریافت حمایت از مراکز خدمات سلامت برای مدیریت درد فرزندشان و تاثیرات آن، با مشکل مواجه بودند. کودکان و والدین احساس کردند که متخصصان مراقبت سلامت همیشه به تجربیات و مهارت آنها گوش نمی‌دهند یا درد کودک را باور ندارند. برخی از خانواده‌ها به‌طور مکرر به مراکز خدمات سلامت مراجعه کرده و به دنبال تشخیص و درمان درد بودند. مطالعه مروری را بخوانید.

بررسی تأثیر پایش و پیشرفت رشد بر شاخص‌های سلامت در کودکان زیر پنج سال در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط

بسیاری از کودکان زیر پنج سال که در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط ​​زندگی می‌کنند، تغذیه کافی دریافت نمی‌کنند. این امر می‌تواند به افزایش ابتلا به بیماری، اختلال در رشد ذهنی (که عملکرد تحصیلی و کاری را در مراحل بعدی زندگی کاهش می‌دهد) و مرگ‌ومیر آنها منجر شود. پایش و پیشرفت رشد (growth monitoring and promotion; GMP) یک مداخله پیچیده است که شامل اندازه‌گیری منظم و ترسیم نمودار رشد همراه با فعالیت‌های پیشرفت رشد می‌شود. در حال حاضر هیچ دستورالعمل استانداردی وجود ندارد که نحوه اجرای GMP یا نحوه طراحی فعالیت‌های ترویجی را توضیح دهد؛ و سیاست‌گذاران، به ویژه در آژانس‌های کمک بین‌المللی، تفاسیر و برداشت‌های متفاوت و قابل تغییری از هدف و ارزش GMP دارند. بر اساس شواهد از شش مطالعه انجام شده در کودکان زیر پنج سال در محیط‌های روستایی که دچار فقر منابع و سطوح بالای سوء تغذیه هستند، این مرور شواهد محدود و نامطمئنی در مورد اثربخشی GMP یافت.

ارائه مداخلات توسط کارکنان شاغل در سطوح اولیه ارائه خدمات سلامت و در جامعه برای پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی و ارتقای به‌زیستی در کشورهایی با سطح درآمد پایین و متوسط

بسیاری از مردم، به ویژه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، به دلیل کمبود نیروی متخصص در حوزه مراقبت سلامت روان، قادر به دسترسی به حمایت‌های سلامت روان نیستند. برای غلبه بر این مانع، افراد بدون پیشینه حرفه‌ای در حوزه سلامت روان، مانند پرستاران یا معلمان، می‌توانند برای ارائه برخی از خدمات سلامت روان آموزش ببینند. این مرور بررسی کرد که آیا این استراتژی به ارتقای سلامت روان و پیشگیری از بروز اختلالات روانی میان بزرگسالان و کودکان کمک می‌کند یا خیر. همچنین هزینه‌ها را ارزیابی کرد. این مرور نشان داد که پیامدهای سلامت روان ممکن است با استفاده از افراد بدون پیشینه حرفه‌ای برای ارائه مداخلاتی با هدف پیشگیری از اختلالات سلامت روان بهبود یابد.

پایداری حرارتی و ذخیره انسولین انسانی

انسولین برای کمک به کنترل قند خون مورد نیاز است؛ این ترکیب به طور طبیعی توسط بدن انسان ساخته می‌شود. افراد مبتلا به دیابت به طور طبیعی نمی‌توانند انسولین کافی بسازند یا بدن آنها به طور مؤثر از آن استفاده نمی‌کند. برخی باید انسولین ساخته شده را تهیه و تزریق کنند. برای نگهداری انسولین مطابق با توصیه‌های فعلی در دمای بین۲ تا ۸ درجه سانتیگراد به خنک کننده مطمئنی نیاز است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت در مکان‌هایی زندگی می کنند که دسترسی محدودی به امکانات مراقبت‌ سلامت و یخچال دارند. خنک نگه داشتن همچنین می‌تواند تحت تأثیر منبع تغذیه ناپایدار در طول بلایای طبیعی، دوره‌های گرمای شدید یا جنگ قرار گیرد. این مرور به این موضوع پرداخته است که انسولین زمانی که در دماهای مختلف ذخیره می‌شود چقدر پایدار است. این مرور شامل انواع مختلفی از مطالعات، از مطالعات روی انسان تا مطالعات انجام شده در آزمایشگاه بود. مرور نشان داد که امکان نگهداری ویال‌ها یا کارتریج‌های انسولین در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد برای حداکثر شش ماه و تا دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد برای حداکثر دو ماه بدون کاهش معنادار قدرت انسولین وجود دارد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نگهداری انسولین در دماهای بین ۲۵ تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد، مشابه نوسانات روز و شب در برخی کشورها، تا سه ماه، منجر به کاهش معنادار فعالیت انسولین انسانی کوتاه‌مدت، با اثر متوسط ​​و ترکیبی نمی‌شود. استفاده از گلدان‌های سفالی یا روش‌های دیگر برای دور نگه داشتن انسولین از نور مستقیم خورشید ممکن است به ذخیره انسولین در بسیاری از مناطق با دمای بالا در جهان کمک کند.

ادراکات و تجربیات مربوط به پیشگیری، تشخیص، و مدیریت خونریزی پس از زایمان: یک سنتز شواهد کیفی

این مرور به تجربیات زنانی که پس از زایمان علیرغم از دست دادن قابل توجه خون (خونریزی پس از زایمان) جان سالم به در بردند و کارکنان سلامتی که در انجام زایمان مشارکت داشتند، پرداخته است. مدیریت این وضعیت با تشخیص به موقع و شروع درمان‌های مناسب و مبتنی بر شواهد ممکن است اما می‌تواند چالش برانگیز باشد. این امر به ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط ​​که در آن دسترسی نابرابر به بیمارستان‌ها و دسترسی محدود به داروهای مؤثر وجود دارد، صادق است. تعداد ۴۳ مطالعه از ۲۶ کشور در این مرور به‌روز شده گنجانده شده است. اکثر آنها از کشورهایی با سطح درآمد پائین یا متوسط بوده (۳۳ مطالعه) و شامل ادراک زنان و کارکنان بخش خدمات سلامت بودند. این مرور نشان داد که باورهای فرهنگی در مورد خونریزی پس از زایمان بر دیدگاه‌های فردی و اجتماعی در مورد خونریزی پس از زایمان تأثیر می‌گذارد. هنگامی که زنان در منزل یا در مراکزی در سطح جامعه زایمان می‌کنند، باورهای فرهنگی، منجر به تاخیر در جست‌وجو برای دریافت مراقبت می‌شوند. در مراکز سلامت، کارکنان بخش سلامت در ارائه تخمینی از میزان هدررفت خون پس از زایمان با مشکل مواجه هستند. چالش‌های شایع در مدیریت بالینی خونریزی پس از زایمان عبارتند از: نبود پرسنل کافی، شرایط کاری استرس‌زا، آموزش ناکافی، و کمبود دارو و تجهیزات. از طریق آموزش شبیه‌سازی تیم-محور، کارکنان سلامت کادر بخش‌های مختلف (پزشکان، ماماها، کارکنان سلامت غیرحرفه‌ای) می‌توانند یک مدل ذهنی مشترک ایجاد کنند تا به آنها کمک کند هنگام مدیریت بالینی زنان مبتلا به خونریزی پس از زایمان به‌ عنوان یک تیم، سریع، کارآمد و دوستانه کار کنند (شواهد با قطعیت متوسط).

نقش مداخلات در بهبود پوشش ایمن‌سازی (واکسیناسیون) کودکان در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط

در بسیاری از کشورهای با درآمد کم و متوسط، پوشش ایمن‌سازی کم است. در حالی که ۱۲۹ کشور تا سال ۲۰۱۴ به هدف پوشش ۹۰ درصدی واکسن DTP3 دست یافتند، ۱۰ کشوری که بیشترین تعداد کودکان ایمن نشده را دارند، همگی کشورهای کم درآمد یا با درآمد پایین تا متوسط ​​هستند.

اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد بهترین روش برای دستیابی و حفظ پوشش ایمن‌سازی بالا و عادلانه در این کشورها تا حدی به دستیابی تصمیم گیرندگان به بهترین شواهد علمی در مورد اقدامات موثر و ادغام این شواهد در سیستم‌های سلامت ملی آنها بستگی دارد. افزایش ضریب نفوذ اینترنت در جوامع دوردست، امکان گسترش فناوری‌ها و رویکردهایی را فراهم کرده است که در حال حاضر در کشورهای با درآمد بالا استفاده می‌شوند. این مرور مداخلات مشتری‌مدار، مداخلات ارائه دهنده‌گرا و مداخلات سیستم سلامت را با هدف بهبود پوشش ایمن‌سازی بررسی می‌کند.

نقش مداخلات مبتنی بر آموزش، تشویق، و مهندسی برای ترویج استفاده از کمربند ایمنی

سالانه بیش از ۱/۳ میلیون نفر در اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و صدها هزار نفر دیگر دچار آسیب‌های دائم و جدی می‌شوند. بیشتر این مرگ‌ومیرها در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط ​​اتفاق می‌افتند، که در این کشورها نرخ مرگ‌ومیر می‌تواند تا ۱۰ برابر بیشتر از برخی کشورها با سطح درآمد بالا باشد. این مرور به مداخلاتی می‌پردازد که هدفشان افزایش استفاده از یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کاهش تأثیر تصادفات ترافیکی است: کمربند ایمنی. این مرور به آموزش، مشوق‌ها یا مداخلات مبتنی بر مهندسی به جای اجرای قانون، برای تشویق استفاده از کمربند ایمنی پرداخت. پانزده مطالعه وارد شدند که بیشتر آنها در ایالات متحده آمریکا انجام شد و عمدتاً بر مداخلات آموزشی متمرکز بود. این مرور شواهد محدودی پیدا کرد مبنی بر اینکه مداخلات مبتنی بر آموزش و مهندسی ممکن است استفاده از کمربند ایمنی را در بین نوجوانان در اوایل و اواخر نوجوانی و بزرگسالان افزایش دهد. با این حال، شواهد بیشتری برای بررسی اثر مشوق‌ها (به تنهایی یا همراه با سایر مداخلات) و همچنین انواع دیگر مداخلات مورد نیاز است.

کمک به تصمیم‌‌گیری برای افرادی که با درمان‌‌های سلامت یا تصمیم‌های غربالگری مواجه می‌شوند.

کمک‌های تصمیم‌گیری بیمار (patient decision aids) جزوه‌ها، فیلم‌ها یا منابع مبتنی بر وب هستند که به افرادی که در فکر تصمیم‌گیری برای درمان یا غربالگری هستند کمک می‌کنند تصمیم بگیرند که آیا ادامه دهند یا خیر. کمک‌ها تصمیم را بیان می‌کنند، گزینه‌ها را توصیف می‌کنند و به افراد کمک می‌کنند تا درباره آنچه برایشان مهم‌تر است فکر کنند. تیم نویسندگان مرور می‌خواستند دریابند که آیا کمک‌های تصمیم‌گیری برای بیمار بهتر از مراقبت‌های معمول برای کمک به افراد برای انتخاب گزینه‌ای است که نشان‌دهنده مهم‌ترین چیز برای آنها است. این مرور شواهد ۲۰۹ مطالعه شامل ۱۰۷،۶۹۸ بزرگسال را خلاصه می‌کند. اکثر مطالعات به کمک‌هایی پرداختند که به افراد در تصمیم‌گیری در مورد جراحی، غربالگری، آزمایش ژنتیکی و دارودرمانی طولانی مدت کمک می‌کردند. این مرور شواهدی با قطعیت متوسط ​​پیدا کرد که نشان می‌دهد بزرگسالانی که کمک‌های تصمیم‌گیری برای بیمار دریافت می‌کنند، احتمالاً گزینه‌ای را انتخاب می‌کنند که نشان می‌دهد چه ویژگی‌هایی از گزینه‌ها برای آنها مهم‌تر است. مطمئن هستیم که استفاده بزرگسالان از ابزارهای کمک به تصمیم‌گیری منجر به افزایش قابل توجه دانش آنها، انتظارات دقیق‌تر از مزایا و آسیب‌های گزینه‌ها، و مشارکت آنها در روند تصمیم‌گیری شده است. ما مطمئن هستیم که ابزارهای کمک به تصمیم‌گیری هیچ تاثیر ناخواسته‌ای از جمله احساس پشیمانی از تصمیم گرفته شده ایجاد نکرده است.

درباره این مجموعه ویژه

منابع

1. Soares-Weiser K. Looking back, looking forward: Cochrane at 30 and beyond. Cochrane Database of Systematic Reviews 2022;(12):ED000161. https://doi.org/10.1002/14651858.ED000161

تقدیر و تشکر

این مجموعه توسط توبی لاسرسون (Toby Lasserson)، معاون سردبیر، در کاکرین، ایجاد و معرفی شد.

ترجمه

این مجموعه ویژه توسط مرکز کاکرین ایران ترجمه و در مهرماه ۱۴۰۲ به‌روزرسانی شده است.

اعتبار تصویر

کاکرین