اولین بار در تاریخ ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۸ منتشر و به صورت مداوم به روز شد. آخرین به‌روزرسانی در ۱۸ خردادماه ۱۴۰۰ (تغییرات زیر در جزئیات)؛ دسترسی به کلیه مرورهای این مجموعه ویژه رایگان است
این مجموعه ویژه یکی از مجموعه‌های ویژه COVID-19 است. همچنین به زبان‌های چینی ساده‌شده، چینی سنتی، کرواتی، چکی، فارسی، فرانسوی، آلمانی، ژاپنی، کره‌ای، مالایی، پرتغالی، روسی، اسپانیایی و تایلندی در دسترس است.
استعمال دخانیات و در معرض دود غیرمستقیم سیگار (second-hand smoke) قرار گرفتن از عوامل خطر عفونت‌های حاد تنفسی شناخته شده است. [1] یافته‌های متفاوتی در مورد ارتباط بین استعمال دخانیات و COVID-19 وجود دارد، و یک مرور سریع از مطالعات موجود نشان داده که شواهد قطعی از رابطه بین این دو موجود نیست. [2]
با این حال، سازمان جهانی بهداشت از مردم می‌خواهد كه از مصرف دخانیات خودداری كنند تا خطرات مرتبط با همه‌گیری فعلی ویروس كورونا را هم در كسانی كه سیگار می كشند و هم در افرادی كه در معرض دود غیرمستقیم سیگار قرار می‌گیرند، به حداقل برساند. [3]
برای بسیاری از مردم ترک سیگار آسان نیست؛ با این حال، تعدادی از مرورها وجود دارند که مداخلات برای کمک به مردم جهت قطع سیگار کشیدن را ارزیابی می‌کنند. شواهد نشان می‌دهد افرادی که سیگار می‌کشند باید از ترکیبی از «داروهای قطع سیگار» و حمایت‌های رفتاری استفاده کنند، تا بهترین شانس موفقیت را داشته باشند [4]. گزینه‌های انجام این کار، در شرایط فعلی، ممکن است نسبت به حالت عادی محدودتر باشند. با این وجود روشهای مبتنی بر شواهد برای کمک به موفقیت افراد وجود دارد. گروه اعتیاد به دخانیات کاکرین این مجموعه ویژه را از بهترین شواهد موجود برای پاسخ‌گویی به این نیاز در طول همه‌گیری COVID-19 جمع‌آوری کرده است. بسیاری از مرورها در این مجموعه پاسخ‌های بالینی کاکرین مربوط به خود را نیز دارند.
این مجموعه ویژه شامل مرورهای کاکرین در موضوعات زیر است: دارو، پشتیبانی رفتاری، و ترک تدریجی. مداخلاتی که عمل سیگار کشیدن را تقلید می‌کنند، به‌ویژه سیگارهای الکترونیکی، به‌علت اینکه خطر مرتبط با استفاده از آن‌ها در همه‌گیری اخیر واضح نیست؛ از این مجموعه خارج شده‌اند. گروه اعتیاد به دخانیات کاکرین در حال کار هستند تا همه اطلاعات مرتبط را به منظور ارائه پشتیبانی به افرادی که در این زمان سخت در تلاش برای ترک سیگار هستند؛ به‌روز نگه‌دارند.
به روز شده در ۱۸ خردادماه ۱۴۰۰: پیوند اضافه شده به ترجمه به چینی سنتی، کرواتی و کره‌ای
داروها
هدف درمان جایگزینی نیکوتین (NRT)، جایگزین کردن موقت نیکوتین سیگار برای کاهش اشتیاق به سیگار کشیدن و کاهش علائم ترک است؛ و در نتیجه انتقال از وضعیت سیگار کشیدن به ترک کامل را تسهیل می‌کند. NRT یک داروی ایمن و تاثیرگذار است که به‌راحتی و بدون نسخه در داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها قابل خریداری است. این دارو در اشکال پچ‌های پوستی، آدامس، قرص‌های مکیدنی و اسپری موجود است. شواهد نشان می‌دهد که اگر افراد ترکیبی از اشکال NRT را (مانند استفاده از پچ و یک شکل سریع‌الاثر NRT مانند آدامس یا قرص مکیدنی به‌طور همزمان) استفاده کنند؛ بهترین شانس را برای ترک سیگار دارند و استفاده از NRT به این شکل، به‌اندازه داروهای ترک سیگاری که پزشکان تجویز می‌کنند؛ کمک‌کننده است.
درمان جایگزین نیکوتین در مقایسه با کنترل برای ترک سیگار
این مرور اثربخشی و ایمنی NRT، از جمله آدامس، پچ‌های پوستی، اسپری‌های داخل بینی و استنشاقی و اشکال دهانی، را برای دست‌یابی به ترک طولانی مدت سیگار، در مقایسه با دارونما یا مداخلات بدون NRT بررسی می‌کند. پاسخ مرتبط بالینی کاکرین: درمان بدون نسخه جایگزینی نیکوتین به‌تنهایی، در برابر دارونما (placebo) یا عوامل فاقد NRT برای قطع مصرف سیگار چگونه عمل می‌کند؟
دوزهای مختلف، مدت زمان و اشکال دارویی درمان جایگزینی نیکوتین برای ترک سیگار
اگرچه شواهد واضحی وجود دارد که استفاده از NRT بعد از قطع سیگار موثر است؛ مشخص نیست که آیا دوزهای بالاتر، مدت زمان استفاده بیشتر، یا استفاده از NRT قبل از اقدام به قطع سیگار باعث افزایش اثربخشی آن می‌شوند. این مرور اثربخشی و ایمنی اشکال، نحوه دریافت، دوز‌ها و برنامه‌های زمانی مختلف دریافت NRT برای دست‌یابی به ترک بلندمدت سیگار را با یکدیگر مقایسه می‌کند. پاسخ مرتبط بالینی کاکرین: درمان ترکیبی جایگزینی نیکوتین (NRT) چه تفاوتی با درمان به‌تنهایی برای افرادی که در تلاش برای ترک سیگار هستند؛ دارد؟
پشتیبانی رفتاری
پشتیبانی رفتاری برای ترک سیگار که از طریق موارد چاپ‌شده (مانند آن‌هایی که توسط سرویس‌های مورد اعتماد مانند NHS انگلستان و CDC ایالات متحده آمریکا تولید می‌شوند)، تلفن، برنامه‌های اینترنتی، و برنامه‌های پیام‌رسانی ارائه می‌شوند؛ همگی دارای تاثیر مثبت بر نرخ ترک سیگار شناخته شده‌اند. بسیاری از کشورها خطوط تلفنی خاص (qutiline) دارند که افراد سیگاری می‌توانند برای دریافت پشتیبانی با آن تماس بگیرند (اگرچه این‌ها ممکن است در طول همه‌گیری در دسترس نباشند)، همچنین برنامه‌ها و اطلاعات آنلاین هم دارند. مهم است که اطلاعات را از منابع مورد اعتماد، مانند آن‌هایی که توسط دولت‌ها و سازمان‌های بهداشتی ارائه می‌شوند، دریافت کرد.
چهار مرور کاکرین در این بخش، شواهدی برای این روشهای پشتیبانی از راه دور ارائه می‌دهند.
مداخلات مبتنی بر اینترنت برای ترک سیگار
اگرچه بسیاری از افراد تلاش می‌کنند خودشان سیگار کشیدن را ترک کنند؛ دریافت توصیه‌هایی از جانب یک متخصص سلامت، شانس ترک سیگار را افزایش می‌دهد. اینترنت با دسترسی گسترده‌اش، یک پلت‌فرم بالقوه برای کمک به افراد جهت ترک سیگار است. هدف این مرور، تعیین اثربخشی مداخلات مبتنی بر اینترنت برای ترک سیگار است، اینکه آیا اثربخشی مداخله توسط ویژگی‌های اختصاصی یا تعاملی تغییر مییابد، و اینکه آیا در اثربخشی بین نوجوانان، جوانان، و بزرگسالان تفاوتی وجود دارد یا خیر. پاسخ مرتبط بالینی کاکرین: چگونه مداخلات مبتنی بر اینترنت اختصاصی شده یا نشده برای ترک سیگار در بزرگسالان با کنترل‌های فعال و غیر‌فعال و با یکدیگر مقایسه می‌شوند؟
مداخلات مبتنی بر پیام‌‌های متنی و برنامه‌های کاربردی (app) تلفن همراه برای ترک سیگار
پشتیبانی ترک سیگار مبتنی بر موبایل (mCessation) فرصت دریافت پشتیبانی رفتاری را برای کسانی فراهم می‌کند که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند به‌صورت چهره-به-چهره پشتیبانی شوند. به علاوه، mCessation می‌تواند خودکار باشد و در نتیجه حتی در محیط‌هایی با منابع اندک هم قابل انجام است. این مرور بررسی می‌کند آیا مداخلات ترک سیگار مبتنی بر موبایل باعث افزایش نرخ ترک سیگار در افراد سیگاری می‌شود. پاسخ مرتبط بالینی کاکرین: آیا شواهد حاصل از کارآزمایی‌های بالینی کنترل‌شده در حمایت از مداخلات مبتنی بر تلفن همراه برای ترک سیگار در دسترس است؟
مداخلات خودیاری مکتوب برای ترک سیگار
بسیاری از کسانی که سیگار می‌کشند، خودشان سیگار کشیدن را ترک می‌کنند، اما منابعی که یک برنامه ساختارمند برای پیگیری ارائه می‌دهند؛ ممکن است تعداد افرادی که سیگار کشیدن را با موفقیت ترک می‌کنند افزایش دهد. هدف این مرور تعیین اثربخشی اشکال مختلف مداخلات خودیاری مکتوب، که برنامه ساختارمندی برای پیگیری کردن فراهم می‌کنند، در مقایسه با عدم درمان یا سایر استراتژی‌های تماس حداقلی و تعیین اثربخشی مقایسه‌ای اجزا و ویژگی‌های مختلف مداخلات خودیاری مکتوب، مانند بازخورد کامپیوتری، محتوای بیشتر، متناسب کردن محتواها برای اشخاص و هدف‌گذاری محتواها برای گروه‌های خاص است. پاسخ‌های مرتبط بالینی کاکرین: چگونه مداخلات خودیاری متناسب شده و غیرمتناسب با عدم کمک به خود و یا یکدیگر برای ترک سیگار مقایسه می‌شوند؟
خدمات تلفنی می تواند برای افراد سیگاری اطلاعات و پشتیبانی ارائه دهد. مشاوره ممکن است به‌صورت فعالانه ارائه شده و یا در پاسخ به تماس‌گیرندگان با خطوط ترک سیگار ارائه شود. این مرور تاثیر پشتیبانی تلفنی را برای کمک به افراد سیگاری برای ترک، از جمله مشاوره فعال یا واکنشی، و یا ارائه اطلاعات دیگر به افراد سیگاری تماس‌گیرنده با خطوط ترک سیگار ارزیابی می‌کند. پاسخ مرتبط بالینی کاکرین: اثرات مشاوره تلفنی در ترک سیگار چیست؟
ترک تدریجی
همه‌گیری COVID-19 تجربه‌نشده و اضطراب‌آور است، و ممکن است ایجاد تغییرات رفتاری بزرگ در طی این مدت قابل دست‌یابی به‌نظر نرسد. یک گزینه برای افرادی که نمی‌توانند سریعا سیگار را ترک کنند، کاهش تعداد سیگارها قبل از ترک کردن است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد افرادی که قبل از ترک سیگار، تعداد سیگار خود را کاهش می‌دهند ممکن است دقیقا به‌اندازه کسانی که به‌صورت یک‌باره سیگار را ترک می‌کنند؛ موفق باشند.
با این حال، همواره ترک سریع‌تر سیگار برای به حداقل رساندن خطرات سلامت مرتبط با آن مفید است، و شواهد واضحی وجود ندارد که کاهش تعداد سیگار بدون ترک کامل آن تاثیر مثبتی بر سلامت داشته باشد. بنابراین، افرادی که مایل هستند تعداد سیگارهای خود را قبل از اقدام به ترک کامل آن کاهش دهند؛ ایده‌آل آن است که اطمینان حاصل کنند دوره کاهش تعداد سیگار تا حد امکان کوتاه باشد، برای مثال چند روز یا چند هفته به جای چند ماه. به‌عنوان یک برنامه کوتاه مدت ممکن است ارزش داشته باشد یک روز خاص و اهداف کاهشی مشخصی (برای مثال کاهش یک‌سومی سیگارهای مصرفی در هفته اول، گاهش دو سومی در هفته دوم، و به صفر رساندن در هفته سوم) را تعیین کنیم؛ زیرا هیچ شواهدی از مرورهای کاکرین وجود ندارد که نشان دهد این روش از سایر روشهای ترک تدریجی اثرگذاری کم‌تری دارد. استفاده از یک شکل سریع‌الالثر NRT مانند آدامس یا قرص مکیدنی برای جایگزین کردن سیگار، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد و استفاده از آن در زمانی که کماکان سیگار کشیده می‌شود؛ ایمن است.
مداخلات کاهش مصرف دخانیات به‌منظور ترک سیگار
روش استانداردی که به بسیاری از افراد برای ترک کردن سیگار توصیه می‌شود، ترک ناگهانی مصرف در یک روز مشخص شده برای ترک است. با این حال، بسیاری از افرادی که سیگار می‌کشند چندین بار سعی کرده‌اند ترک کنند و ممکن است تمایل داشته باشند روش جایگزینی را امتحان کنند. کاهش رفتار سیگارکشیدن قبل از ترک می‌تواند یک رویکرد جایگزین برای ترک آن باشد. با این حال، مهم است که اطمینان حاصل شود ترک ناگهانی موثرتر از کاهش مصرف به‌منظور ترک کردن نیست، و بررسی شود آیا راه‌هایی برای بهینه‌سازی روشهای کاهش مصرف به‌منظور افزایش شانس ترک وجود دارد یا خیر. این مرور تاثیر مداخلات کاهش سیگار به‌منظور ترک کردن را بر ترک کردن بلندمدت سیگار ارزیابی می‌کند. پاسخ‌های مرتبط بالینی کاکرین: مداخلات مختلف کاهش سیگار کشیدن از نظر ترک بلندمدت (≥ 6 ماه) چه تفاوتی با هم دارند؟
منابع
1. Centers for Disease Control and Prevention. Health effects of secondhand smoke, 27 February 2020. www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/secondhand_smoke/health_effects
2. Simons D, Shahab L, Brown J, Perski O (2020). The association of smoking status with SARS-CoV-2 infection, hospitalisation and mortality from COVID-19: A living rapid evidence review. Qeios. https://doi.org/10.32388/UJR2AW
3. سازمان جهانی بهداشت طرح عاری از توتون و تنباکو: Tobacco and waterpipe use increases the risk of suffering from COVID-19. www.emro.who.int/tfi/know-the-truth/tobacco-and-waterpipe-users-are-at-increased-risk-of-covid-19-infection.html (accessed 19 March 2020).
4. Stead LF, Koilpillai P, Fanshawe TR, Lancaster T. Combined pharmacotherapy and behavioural interventions for smoking cessation. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016;(3):CD008286. https://doi.org/10.1002/14651858.CD008286.pub3
5. Cahill K, Stevens S, Perera R, Lancaster; T. Pharmacological interventions for smoking cessation: an overview and network meta‐analysis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 5. Art. No: CD009329. https://doi.org/10.1002/14651858.CD009329.pub2
تقدیر و تشکر
این مجموعه ویژه توسط Jamie Hartmann-Boyce و Nicola Lindson (گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین)، در همکاری با Toby Lasserson (معاون سردبیر) و Monaz Mehta (سردبیر) در دپارتمان روشهای ویراستاری کاکرین توسعه داده شد.
ترجمه
این مجموعه ویژه توسط مرکز کاکرین ایران در تاریخ ۲۸ آبان‌ماه ۱۳۹۹ به فارسی ترجمه شد.
اعتبار تصویر
کتابخانه عکس علم/ تصاویر Getty
تماس با ما
دپارتمان ویراستاری و روشهای کاکرین (emd@cochrane.org)